این روزها استان‌های شمالی ایران یعنی مازندران و گیلان درگیر بدترین مشکلات محیط زیستی هستند تا جایی که کار به تشکیل زنجیره انسانی در میانکاله و تیرهوایی و دستگیری در سراوان رسید.
دیدارنیوزـ نسرین نیکنام: هنوز هیاهوی ساخت پتروشیمی در میانکاله با وجود دستور ابراهیم رئیسی، وزیر کشور و دادستان تمام نشده و فیلم و عکس‌های منتشره نشان می‌دهد این منطقه هنوز در معرض آسیب است و ساخت و ساز در آن ادامه دارد و حالا هم سراوان گیلان، تلخ‌ترین دردسرهای زیست محیطی را تجربه می‌کند و محل دفن حجم زیادی از زباله‌هایی‌ست که حیات انسان و حیوانات را تهدید می‌کند.
انواع و اقسام بیماری‌های پوستی و از بین رفتن زیست حیوانات و گیاهان در سراوان و میانکاله مهمترین دغدغه و مشکلاتی است که هم مردم کل کشور و هم جامعه محلی به آن اعتراض داشته و دارند؛ تنش در میانکاله در روزهای آغاز سال ۱۴۰۱ شروع شد و دلیل آن هم نبود مجوز محیط زیست برای هر گونه اقدام در آنجا بود و درگیری و اعتراض در سراوان هم بیش از دو هفته است که ادامه دارد و در روزهای آخر کار به درگیری‌های فیزیکی میان مردم و پلیس و در نهایت دستگیری تعدادی از معترضان کشیده شد.
البته نکته مهم این است که موضوع دفن زباله و ماجرای پسماندهایی که شیرآبه آنها کمی بعد از دفن وارد رودخانه‌ها، آب‌های روان و در نهایت دریا می شود سالهاست و دغدغه شهرهای منطقه است. حالا شاید این پرسش مطرح شود که چرا این مشکل در استان‌های شمالی بیشتر از استان های دیگر است، پاسخ: ورود حجم زیاد مسافر در همه ایام سال.
عکس های منتشره از منطقه نشان می دهد انباشت زباله در لندفیل سراوان به حدود یک‌صد متر رسیده و اوضاع زندگی را برای مردم منطقه به‌شدت، اسفناک و غیرقابل‌تحمل کرده و درعین‌حال به بحران شماره یک مدیریت پسماند استان تبدیل شده است؛ اهالی سراوان این روزها مطالبه‌ای واحدی دارند و یک‌صدا «نه» بزرگ به ورود زباله به سراوان گفته‌اند، مقاومتی که صدای آن تا وزارت کشور نیز رفته است.
بیشتر بخوانید: قالیباف و پشت پرده میانکاله؛ سود پتروشیمی در جیب کیست؟
احمد وحیدی وزیر کشور جزء نخستین کسانی بود که در ردیف اتهام برای کوتاهی در پروژه میانکاله قرار گرفت و اعتراض‌های متعدد به او سبب شد که موضع خود را تغییر دهد و پشت ابراهیم رئیسی بایستد و رای به عدم اجرایی شدن ساخت پتروشیمی دهد؛ این تجربه وحیدی را بر آن داشت تا از آن پس به موضوعات زیست محیطی با دید دیگری نگاه کند از این رو بعد از ۴۰ سال حضور وزیر کشور در سایت زباله سراوان و گزارش او به رئیس جمهور شرایط را به طور کلی تغییر داد.
غیر از گزارش وزیر کشور، اعتراض سه هفته‌ای مردم به شرایط موجود در سراوان هم نظر مسئولان استانی و کشوری را به این منطقه معوطف کرد و مقامات ارشد گیلان در روزهای گذشته چندین نوبت در جمع معترضان و تحصن‌کنندگان سراوان حاضر شده و ضمن صحه گذاشتن بر اعتراضات مردم، بر پیگیری مجدانه دولت برای حل این معضل تأکید کرده‌اند.
البته جواد شفیعی، سرپرست اداره کل سیاسی و انتخابات و تصمیمات کشوری استانداری گیلان یک روایت جدیدی را تعریف می کند؛ او می گوید: معاون اول رییس جمهور ۴ اسفند ۱۴۰۰ خطاب به وزیر کشور اعلام کرد در اجرای دستور سفر رییس جمهور به گیلان هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان برای ساماندهی پسماند گیلان اختصاص خواهد یافت که ۶۰۰ میلیارد تومان از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور و ۶۰۰ میلیارد تومان هم از محل منابع شهرداری رشت و سایر شهرداری‌های استان در سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ اختصاص خواهد داشت.
بهتر است کمی ماجرا را از قبل تر بدانید، ماجرای ساخت کارخانه زباله سوز احمدی‌نژاد رییس جمهور وقت به گیلان مصوب شد، ولی به دلیل شکایت اداره کل حفاظت محیط زیست ۴ سال مسکوت ماند، بعد در دوران ریاست جمهوری روحانی و سال ۹۷ بالاخره ساخت این زباله سوز آغاز شد و تاکنون فقط ۲۰ درصد پیشرفت کار داشته است.
بیشتر بخوانید: با فشار افکار عمومی میانکاله نجات یافت؛ دستوری آمد و دستور قبلی لغو شد!
روزانه حدود هزار و ۲۰۰ تن زباله رشت و ۷ شهر گیلان وارد سایت سراوان می‌شود، کارخانه کمپوست واقع در منطقه لاکان رشت روزانه قابلیت تبدیل حدود ۲۵۰ تن زباله به کود آلی را دارد که قرار است در ۲ شیفت کار کند و به این ترتیب هر روز ۵۰۰ تن زباله را به کود آلی تبدیل می‌کند و از ۵۰۰ تن زباله‌ای که به کود آلی تبدیل می‌شود ۲۵۰ تن باقیمانده ریجکت دارد البته این باقیمانده کود آلی کاملا بی بو، خشک، بدون شیرابه و کاملا با محیط زیست سازگار است.
اما از طرف دیگر شیرابه‌های محل دفن زباله سراوان رشت نخست به رودخانه زرجوب و در نهایت به تالاب انزلی روانه می شوند و روزانه در ایام بارانی ۱۵ لیتر بر ثانیه و در روزهای غیربارانی شش لیتر بر ثانیه شیرابه به زرجوب و انتها به تالاب انزلی ریخته می شود.
کارشناسان محیط زیست می گویند: بهترین راه در قدم اول این است که مردم با تفکیک زباله از مبدا و صرفه جویی در مصرف، زباله کمتری تولید کنند؛ البته این به معنای این نیست که سایر افراد مسوولیتی ندارند و حتی مدیران و کارکنان در ادارات نیز باید به موضوع تفکیک زباله از مبدا توجه داشته و عمل کنند، زیرا تفکیک زباله از مبدا راحت ترین کاری است که مدیران می توانند از خودشان شروع و فرهنگ سازی کنند.
همانطور که در ابتدای گزارش گفته شد میانکاله همچنان در میان موافقان و مخالفان ساخت پتروشیمی زخم تن‌اش بیشتر می شود و دیگر کسی پیگیر دستورهای صادره نیست و هر از چندی می شنویم که فلان مسئول مخالفت کرد و فلان نماینده موافقت و این یعنی برای قصه تلخ میانکاله پایانی نمی توان متصور شد. اما سراوان و ماجرای زباله و شیرآبه هایی که هر روز و هر ساعت و دقیقه و ثانیه وارد محیط زیست منطقه می‌شود و نابودی تمام عیار را برای همه ساکنان شهرهای شمالی به ویژه سراوان به همراه دارد به نقطه خطرناکی رسیده است و تنها امید این است که وعده های داده شده، عملی و بساط دفن زباله از همه شهرها برچیده شود.
